θεραπευτικοί χειρισμοί

Ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις της σύγχρονης φυσικοθεραπείας, οι οποίες καθορίζονται αναλυτικά από τα πρότυπα της IFOMPT, αρχικό μας μέλημα είναι η διαχείριση των συμπτωμάτων σας (pain management). Έχοντας αποκαλύψει τον μηχανισμό πρόκλησής τους με την διαδικασία της αξιολόγησης κι έχοντας καταφέρει να σας ανακουφίσουμε επιτυχώς, εκπαιδεύεστε προκειμένου να κάνετε κι εσείς το ίδιο. Έτσι, αποτρέπεται η αναδιοργάνωση του εν λόγω μηχανισμού, καθώς και η επανεμφάνιση των επώδυνων συμπτωμάτων σας, συμβάλλοντα αποφασιστικά στη σημαντική επιτάχυνση του προγράμματος αποκατάστασης.

Η ακεραιότητα των ιστών αποτελεί βασική προϋπόθεση της αποκατάστασης κάθε νευρομυοσκελετικής δυσλειτουργίας. Έτσι, είτε έχετε υποστεί ένα κάταγμα κάποιου οστού, είτε μια θλάση μαλακών μορίων, είτε υποφέρετε από μια χρόνια οσφυαλγία, καλείστε να βοηθήσετε τους ταλαιπωρημένους ιστούς σας να ανακάμψουν. Αυτό σημαίνει ότι προκειμένου να φέρεται εις πέρας τις όποιες αισθητικοκινητικές σας λειτουργίες, θα πρέπει όλοι οι ιστοί που συμμετέχουν σε αυτές τις διαδικασίες να είναι υγιείς, με σκοπό να ανταπεξέλθουν και στις πλέον απαιτητικές δραστηριότητες. Υποβαστάζοντας επιτυχώς τα επιβαλλόμενα από τις καθημερινές κι αθλητικές δραστηριότητες, φορτία, το κεντρικό νευρικό σύστημα παύει να δραστηριοποιείται υπερβολικά, φοβούμενο έναν επικείμενο ιστικό τραυματισμό.

Η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση με την μορφή κατάλληλων και στοχευμένων θεραπευτικών χειρισμών, μπορεί να τροποποιήσει τον μεταβολισμό των διάφορων ενδοαρθρικών και περιαρθρικών ιστών (χόνδροι, σύνδεσμοι, μυς, τένοντες, θύλακες, υμένες, οστά, νευρικοί ιστοί, ινοχόνδρινοι σχηματισμοί), προκειμένου να μεταβληθούν ανάλογα τα χαρακτηριστικά κι οι ιδιότητές, γεγονός που τους επιτρέπει να επιτελέσουν το ρόλο τους απρόσκοπτα κι αποτελεσματικά.

Αφού διαμορφωθεί το κατάλληλο ιστικό περιβάλλον, η αποκατάσταση συνεχίζεται με την επανεκπαίδευση του κινητικού σας ελέγχου (motor control). Με τη βοήθεια μιας συγκεκριμένης και δυναμικά αναπτυσσόμενης αισθητικοκινητικής ακολουθίας, δημιουργούμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις ώστε να αναπτύξετε ένα οικονομικότερο κι άρα αποδοτικότερο κινητικό πρότυπο. Με τη συνεχή καθοδήγησής μας, ο νέος τρόπος κίνησης σταδιακά καθιερώνεται και προοδευτικά αυτοματοποιείται (re-establishment of motor control strategies), προκαλώντας την οριστική εξάλειψη των συμπτωμάτων σας. Αυτή η μόνιμη αποκατάσταση της αισθητικοκινητική σας ακεραιότητας συμβάλλει ταυτόχρονα και στην προστασία των εμπλεκομένων ιστών, άρα και στη σημαντική μείωση των πιθανοτήτων ενός μελλοντικού επανατραυματσιμού.

Με αυτήν την έννοια αναφερόμαστε σε τεχνικές και μεθόδους που έχουν ως στόχο την επιβολή φορτίου κάποιου μεγέθους (κινητοποίηση) σε αρθρικά και περιαρθρικά στοιχεία, τα οποία χαρακτηρίζονται από μεγάλη περιεκτικότητα σε κολλαγόνο ιστό. Δέρμα, περιτονίες, μυς, σύνδεσμοι, αρθρικές επιφάνειες, θύλακες, υμένες και νευρικοί κλάδοι αποτελούν παραδείγματα τέτοιων ιστών. Η κατάλληλη κινητοποίησή αυτών των δομών μπορεί να τροποποιήσει τον μεταβολισμό τους, όπου, όπως κι όταν κρίνεται αναγκαίο. Εκμεταλλευόμενοι τέτοιες φυσιολογικές διαδικασίες, έχουμε την δυνατότητα να επηρεάσουμε την δομή των ιστών, διαφοροποιώντας τις παραμέτρους τους και μεταβάλλοντας τελικά τις βιομηχανικές τους ιδιότητες. Αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι βρισκόμαστε σε θέση να αλλάξουμε την ελαστικότητα ενός αρθρικού θύλακα, που ευθύνεται για την υποκινητικότητα ενός σπονδυλικού επιπέδου, το μήκος ενός μυ που επιδρά αρνητικά στην οστεοκινηματική μιας άρθρωσης, καθώς επίσης και το είδος των μυικών ινών σε αθλητές που το έχουν ανάγκη, προκειμένου να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Τροποποιώντας τις παραμέτρους των βιολογικών ιστών, στην ουσία εξυπηρετούμε καλύτερα τη λειτουργία των αρθρώσεων στις οποίες εδράζουν, δρουν κι επηρεάζουν.

Οι τεχνικές κινητοποίησης των αρθρώσεων, είτε περιφερικών, είτε αυτών της σπονδυλικής στήλης, αποτελούν τεχνικά τη βάση του τομέα της αποκατάστασης των νευρομυοσκελετικών δυσλειτουργιών. Κινητοποιώντας μια άρθρωση, ανάλογα με τον είδος της τεχνικής που εφαρμόζεται επιτυγχάνουμε διαφορετικούς κάθε φορά στόχους. Τέτοιες τεχνικές επιδρούν επιτυχώς στις επικουρικές κινήσεις των συντασσόμενων οστών και ιδιαίτερα στην ολίσθησή τους, βελτιώνοντας την αρθροκινηματική της άρθρωσης. Ανάλογες τροποποιήσεις επιφέρει και η κάθετη μετατόπιση των αρθρικών επιφανειών προς έλξη ή συμπίεση, διευκολύνοντας παράλληλα τον αναβολισμό των περιαρθρικών κι ενδοαρθρικών τους στοιχείων (όπως οι αρθρικοί χόνδροι). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τεχνικές κινητοποίησης των αρθρώσεων ενεργοποιούν ποικίλους μηχανισμούς περιφερικής αναχαίτισης των επώδυνων συμπτωμάτων, κάτι που επίσης επηρεάζει ποσοτικά και ποιοτικά την κίνηση. Τέλος, υπάρχουν εφαρμογές που αυξάνουν το εύρος κίνησης και μειώνουν τα ενοχλητικά συμπτώματα, που όμως δεν υποστηρίζονται επαρκώς από τη σύγχρονη βιβλιογραφία. Ακολουθούν ωστόσο, παραδοσιακές θεωρίες και μεθόδους (chiropractic, osteopathy), που αν και γνωρίζουμε πλέον ότι ελάχιστα δίνουν σαφείς απαντήσεις στο ”γιατί”, παρουσιάζουν σίγουρα κι εντυπωσιακά αποτελέσματα όταν γνωρίσουμε ”πότε” και ”πως” να τις εφαρμόσουμε (thrust, mobilization with movements, centalization techniques).

Η έννοια της νευρομυικής διευκόλυνσης αποτελεί μια αρκετά ώριμη αντίληψη γύρω από την ιδέα της λειτουργίας του κινητικού μηχανισμού. Χρησιμοποιώντας μια σειρά τεχνικών, επιχειρούμε να ενεργοποιήσουμε τμήματα μυικών συστημάτων, η λειτουργία των όποιων θα επιφέρει τις επιθυμητές αλλαγές στην αρθροκινηματική κι οστεοκινηματική σας. Ακολουθώντας τις αντιλήψεις της σύγχρονης νευροφυσιολογίας και τις πλέον επικρατούσες θεωρίες γύρω από την έννοια του κινητικού ελέγχου, αξιολογούμε και στη συνέχεια επηρεάζουμε τον τρόπο με τον οποίο κινείστε, προς οικονομικότερα κι αποδοτικότερα πρότυπα. Μια σειρά από τεχνικές μυικής ενεργοποίησης (muscle energy techniques), νευρομυικής διευκόλυνσης (PNF) και κινητικού επαναπρογραμματισμού (motor control strategies) καταφέρνουν να διευκολύνουν την νευρομυική συναρμογή σας, τον συντονισμό κι έλεγχο των αρθρώσεών σας, ευνοώντας την ποιοτικότερη σύνδεση μεταξύ περιφέρειας (μυς) και κέντρου (ΚΝΣ).